ဆ … ဆရာမ စာသင္ျပ

မႏွစ္တုန္းဆီက ကၽြန္ေတာ္ နယ္ဘက္ေတြ ေလွ်ာက္သြားေတာ့ ဆီဆုိင္ၿမိဳ႕နယ္၊ ဖာလုိင္ရြာဘက္ကုိ ေရာက္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ရြာနာမည္အမွန္က “ဖာလဲုင္” ပါ။ ျမန္မာလုိေရးေတာ့ “ဖာလုိင္” ျဖစ္သြားတယ္။ အဓိပၸါယ္က “ေတာင္ေစာင္း” ရြာလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ရြာနဲ႔ နာမည္နဲ႔ လုိက္ဖက္ပါတယ္။ တကယ့္ေတာင္ေစာင္းမွာ တည္ရွိပါတယ္။ ေအာက္ကုိ ၾကည့္ရင္ ေတာင္ေျခက ေမွာင္ေနပါေသးတယ္။ အထက္ကုိလွမ္းၾကည့္ရင္လည္း တေမွ်ာ္တေခၚႀကီးကုိ ရွိပါေသးတယ္။ ရြာက ေတာင္ေစာင္းေလးမွာ ရွိေနတာ။ အဲဒီရြာမွာ ထူးဆန္းတာ တစ္ခု ေတြ႕ခဲ့တယ္။ ရွမ္းျပည္ေျမျပန္႔ပုိင္းက အေခၚ “နဂါးတြင္း” လုိ႔ေခၚတဲ့ “တြင္းနက္” ႀကီးေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနတာပါပဲ။ အ၀အက်ယ္ “၁၀” ေပေလာက္ရွိၿပီး တြင္းက ေက်ာက္စြန္းေက်ာက္စေတြ ေငါေငါနဲ႔ အနက္ ဘယ္ေလာက္ရွိတယ္ဆုိတာ ဘယ္သူမွ မသိရတဲ့ တြင္းေတြျဖစ္ပါတယ္။ အလြန္ႀကီးတဲ့ ေက်ာက္တံုးတစ္တံုး ပစ္ခ်ရင္ေတာင္ ေအာက္ကုိ ထိတဲ့အသံမၾကားရပါဘူး။ မုိးရြာလုိ႔ ေရ၀င္ရင္ ဘယ္ေတာ့မွ ျပည့္တယ္မရွိဘူး။ အဲလုိတြင္းေတြ ေဘးမွာ သူတုိ႔ လုပ္ငန္းကုိင္ငန္း လုပ္ရပါတယ္။ တြင္းနဲ႔ ခပ္ေ၀းေ၀းမွာ မလုပ္ၾကဘူးလားဆုိေတာ့ ေျမမရွိဘူးတဲ့။ ဟုတ္ပါတယ္။ နည္းနည္းေလး ျပန္႔ရင္ အဲဒီေနရာမွာ အလုပ္လုပ္ၾကရတာပါပဲ။ စက္မေျပာနဲ႔ ကၽြဲႏြားေတြနဲ႔ ေတာင္ လုပ္လုိ႔ မရပါဘူး။ လူကုိယ္တုိင္ ေပါက္ျပားနဲ႔ ေျမတူး၊ ေျမဆြ၊ ေျမညႇိလုပ္ၿပီး စုိက္ရတယ္။ ပ်ိဳးရတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္ အဲဒီရြာမွာ အရွားပါးဆံုးအရာက ေရပါပဲ။ ေတာ္ေတာ္ေ၀းေ၀းက ခ်ိဳင့္၀ွမ္းတစ္ခုမွာ ေက်ာက္ကေန စိမ့္က်ေနတဲ့ စိမ့္ေရေလးကုိပဲ ေသာက္သံုးေရ အျဖစ္သံုးရပါတယ္။ ရြာထဲမွာ လူျပတ္ရင္ ျပတ္မယ္။ အဲဒီခ်ိဳင့္၀ွမ္းမွာ ဘယ္ေတာ့မွ လူမျပတ္ဘူး။ ေရေစာင့္ခတ္ေနတဲ့လူ ၂၄ နာရီရွိေနလို႔ပါပဲ။ လူေတြ အဲေလာက္မ်ားလုိ႔လားဆုိျပန္ေတာ့ တစ္ရြာလံုးရဲ႕ အိမ္ေျခက “၃၀” ပဲ ရွိပါတယ္။ မုိးေရကန္ေတြေတာ့ ရွိပါတယ္။ ေႏြေရာက္ရင္ ျပတ္တာပါပဲတဲ့။

ကၽြန္ေတာ္က ဦးေလးျဖစ္သူ အဲဒီရြာမွာ အိမ္ေထာင္သြားက်လုိ႔ အလည္လုိက္သြားရင္းက ေရာက္ခဲ့တာပါ။ ဦးေလးလည္း အဲဒီမွာ ေနေရာ “ရြာသူႀကီး” ျဖစ္တာပဲ။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ ဦးေလးက ဗမာစကား နည္းနည္းတတ္တယ္ေလ။ ဗမာစကားကုိ အခြန္းေပါင္း အစိတ္ သံုးဆယ္ေလာက္ေတာ့ တတ္တယ္။ သူရြာသူႀကီးျဖစ္တယ္။ သူရြာသူႀကီးျဖစ္ေတာ့ ၿမိဳ႕တက္၊ ပညာေရးဌာနေတြဆီသြားၿပီး စာသင္ေက်ာင္း ေဆာက္မယ္၊ ဆရာမ ခ်ေပးပါလုိ႔ ေျပာေတာ့တာပါပဲ။ ရြာကုိ ဘယ္လုိမွ စုလုိ႔မရေတာ့ မိသားစုလုိက္ ရြာကေန ေျပာင္းသြားတဲ့ အိမ္တစ္အိမ္ကုိ စာသင္ေက်ာင္း လုပ္ပစ္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ေရာက္သြားေတာ့ စာသင္ေက်ာင္းဖြင့္ျဖစ္တာ ေလးႏွစ္ေတာင္ ရွိေနၿပီ။ ဆရာမလည္းမၾကာခင္ အလည္ေရာက္လာပါတယ္။ ေရာက္ေရာက္ခ်င္း ကၽြန္ေတာ္လည္း ပအုိ၀္းလုိ ဆရာမေတြကုိ ႏႈတ္ဆက္လုိက္တယ္။ သူတုိ႔လည္း ခ်က္ခ်င္ ပအုိ၀္းလုိပဲ ျပန္ႏႈတ္ဆက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ပအုိ၀္းလုိ ဆက္ေျပာေတာ့လည္း ဆရာမေတြက ပအုိ၀္းလုိ ဆက္ေျပာတာပဲ။ အလုိ..ေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္ ေတာ္ေတာ္ အံ့ၾသသြားပါတယ္။
“ပအုိ၀္းစကား ဘယ္လုိ တတ္ၾကတာလဲ”
“ဒီရြာမွာ ဗမာစကားကုိ ဘယ္သူမွ မတတ္တာ”
ဆုိေတာ့ ဟုတ္ေပသားပဲလုိ႔။ ျမန္မာနဲ႔ အဂၤလိပ္ကုိ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ရွင္းျပႏုိင္တယ္။ သခၤ်ာကုိက်ေတာ့ ပအုိ၀္းလုိ မရွင္းျပလုိ႔ မရတာတဲ့။ ဘယ္လုိ သင္လဲဆုိေတာ့ ဘယ္သူမွ ဗမာစကားမေျပာဘူးေလ။ အဲဒါေၾကာင့္ တတ္သြားတာတဲ့။ သူတုိ႔ အေၾကာင္း ေမးၾကည့္တယ္။

တစ္ေယာက္က ျမင္းျခံနယ္ထဲက ရြာတစ္ရြာက။ တစ္ေယာက္က ပခုကၠဴနယ္ထဲက ရြာတစ္ရြာက။ ျမင္းၿခံသူက ဆယ္တန္း မေအာင္ဘူး။ ပခုကၠဴသူက ဆယ္တန္းေအာင္ၿပီးတဲ့။ ဘာလုိ႔ ေက်ာင္းဆက္မတက္ၾကတာလဲဆုိေတာ့ “ပုိက္ဆံမရွိလုိ႔” တစ္ခြန္းတည္းပဲ ထြက္လာၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ပဲ ပုိက္ဆံမရွိလုိ႔ ေက်ာင္းကေန ညီထုတ္လုိက္၊ ညီမထုတ္လုိက္၊ တူ ထုတ္လုိက္၊ တူမထုတ္လုိက္ လုပ္ေနရတယ္ မွတ္ေနတာ။ သူတုိ႔လည္း ပုိက္ဆံမရွိလုိ႔ ေက်ာင္းဆက္မတက္ရဘူးကိုးလုိ႔ သိရေတာ့ သူတုိ႔အတြက္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိတယ္။ ပုိက္ဆံမရွိလုိ႔ဆုိၿပီး သူတုိ႔လာရတဲ့ နယ္ေျမက အနက္ေရာင္နယ္ေျမ။ လာရပံုက သူတုိ႔နယ္ကေန နီးစပ္ရာၿမိဳ႕တက္၊ ေတာင္ႀကီးလာ၊ ဆီဆုိင္လာ၊ အနီးဆံုးရြာကုိ ႀကံဳရာနဲ႔လုိက္လာ၊ ရြာကုိ ႏွစ္နာရီေလာက္လမ္းေလွ်ာက္လာ၊ ရြာေရာက္ေတာ့ ေျပာစရာ စကားမရွိ။ ဘယ္သူမွ ဗမာစကားမတတ္၊ ေရရွား၊ အလြန္ပူတဲ့ ေနရာကေန အၿမဲ ျမဴအံု႔ဆုိင္းေနၿပီး ေလျပင္းေတြ တ၀ူး၀ူးတုိက္ခတ္ေနတဲ့ ေနရာမွာ။ ေရာက္စက သံုးလေလာက္ကုိ ငုိတယ္ဆုိပဲ။ ခုထိေတာ့ ေက်ာင္းသားက ၅၀ ႏွင့္ အျမင့္ဆုံးအတန္းက သံုးတန္းပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ဒီႏွစ္ဆုိရင္ေတာ့ ေလးတန္းေအာင္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ ရွိေနေလာက္ပါၿပီ။ ငါးတန္းေက်ာင္းကုိ ဆက္ထားႏုိင္မယ္ မထားႏုိင္ဘူးဆုိတာက်ေတာ့ မသိရပါဘူး။ ခ်ီးက်ဴးမိတာက ဆရာမေတြကုိပဲ။ ပအုိ၀္းစကားကုိ တတ္ေအာင္သင္ၿပီး ကုိယ့္ဘ၀အတြက္ လုပ္ရင္း အမ်ားအက်ိဳးကုိ သယ္ပုိးရသူျဖစ္သြားၾကတာ။

ေနာက္တစ္ရြာကၽြန္ေတာ္ ေရာက္ျဖစ္တာက ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕နယ္ထဲက ဓႏုစကားေျပာတဲ့ ရြာတစ္ရြာကိုပါ။ ကၽြန္ေတာ္က ဘာအက်င့္မွန္း မသိဘူး။ ရြာေတြဘက္ ေရာက္ျဖစ္ရင္ စာသင္ေက်ာင္းကုိ စံုစမ္းမိေနတယ္။ ခုလည္း စံုစမ္းရင္း စာသင္ေက်ာင္းဘက္ ေရာက္သြားတယ္။
“ေက်ာက္သင္ပုန္းကုိ ေၾက့၊ ေမွ်ာ္ရလား”
“ေမ်ာ္ရတယ္ ဆရာမ”
“လုိက္ကူးေရး”
ဆရာမက ဓႏုလုိ ေျပာၿပီး သင္ေနတာကုိ ေတြ႕လုိက္ရတယ္။
“ဆရာမ ဗမာလုိ ေျပာၿပီး မသင္ဘူးလား”
“ဗမာလုိ ေျပာရင္ သူတုိ႔ နားလည္သလုိလုိနဲ႔ နားမလည္ဘူးရယ္” တဲ့။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဓႏုစကားက ေတာ္ေတာ္ဂြက်တယ္။ ဗမာစကားကေန ခြဲထြက္လာတဲ့ စကားဆုိေတာ့ အေတာ္ကသိ ကေအာက္ႏုိင္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဟထုိးသံမပါဘူး။ ဟထုိးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ျပဳတ္ေနတယ္။ ၿပီးေတာ့
“ထုိင္ပါ” ဆုိရင္ “ထိန္ပါ”
“အိပ္ခ်င္ၿပီလား” ဆုိရင္ “အုိက္ခ်င္ၿပီလား”
“အုိက္တယ္” က်ေတာ့ “အိပ္တယ္”
“ျမင္ရလား” ကုိလည္း “ေမ်ာ္ရလား”
“ဘာလဲ” ဆုိရင္ “ဘဇာဟီး”
“ေဟ့ေကာင္” ကိုဆုိရင္ “ပဲ့”
“-ိုင္” ကုိ “-ိန္” လုိ႔ဖတ္တာေတာ့ အဆုိးဆံုးပါပဲ။ ေနာက္တစ္ခုက “ကဲတယ္” ဆုိတာကုိ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္သံုးတတ္ၾကတယ္။ အဲဒီ စကားရဲ႕ အဓိပၸါယ္က “ႀကိဳးစားတယ္” ဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္ထြက္ေနတယ္။ ဒီေတာ့ ဆရာမက ေက်ာင္းသားကုိ “စာႀကိဳးစား” လုိ႔ ေျပာခ်င္ရင္ “စာကဲကဲက်က္” လုိ႔ ေျပာရပါတယ္။ အလုပ္လုပ္ေနသူတစ္ေယာက္ကုိ “နင္ကဲလုိက္တာ” လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ သြားရာမွာ လာရာမွာ ေနရာမွာ လုပ္ရာမွာ “ပ်င္းတယ္” ဆုိတဲ့ စကားရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္ “ေပ်ာ္တယ္” ရွိေပမယ့္ “အလုပ္လုပ္လုိ႔ မပ်င္းတာ” တစ္ခုခု ႀကိဳစားဖုိ႔ မပ်င္းတာက်ေတာ့ ျမန္မာမွာ “ေပ်ာ္တယ္” မဟုတ္ဘဲ ဘာျဖစ္လုိ႔ ႀကိဳးစားတယ္ ျဖစ္ရလဲ မသိဘူးေနာ္။ တကယ္ဆုိ “ကဲတယ္” ကုိ သံုးၾကသင့္တယ္။ ေျပာၾကည့္တာပါ။ အကယ္၍မ်ား ဓႏုတစ္ေယာက္ေယာက္က သင့္ကုိ “ကဲတယ္” လုိ႔ ေျပာလာရင္ စိတ္မဆုိးဖုိ႔လည္း ျပင္ထားသင့္ပါတယ္။

ဘာရယ္မဟုတ္ပါဘူး။ ပုိစ့္မေရးတာၾကာလုိ႔ မွတ္မိျဖစ္ေနတဲ့ ရြာေတြ ဘက္ေလွ်ာက္သြားရင္း ေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ ဆရာမေတြ အေၾကာင္း ေတြးမိလုိ႔ပါ။ ဆရာအေၾကာင္း မပါဘူးလားမေမးနဲ႔။ ဆရာက ဆယ္ေက်ာင္းသြားလု႔ိ တစ္ေယာက္ ေတြ႕ရတာ မဟုတ္ဘူး။ ဆရာမေတြရ႕ဲ အခက္အခဲ။ ေက်ာင္းဆက္မတက္ႏုိင္သူရဲ႕ အခက္အခဲ။ စား၀တ္ေနေရး အခက္အခဲ စတဲ့ အခက္အခဲေတြဟာ လူ႔အခက္အခဲေတြလား။ ဘ၀ရဲ႕ အခက္အခဲေတြလား။ ဒီမွာပဲ ရွိလား။ တျခားေတြမွာေကာ ရွိေသးလား။